ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Θέλουν ν᾿ ἀνθήσουν τὰ κλαριὰ»

 

ΘΕΛΟΥΝ Ν᾿ ΑΝΘΗΣΟΥΝ ΤΑ ΚΛΑΡΙΑ

Θέλουν ν᾿ ἀνθήσουν μωρὲ τὰ κλαδιὰ

ἄντε, κι ὁ πάγος ρὲ δὲν τ᾿ ἀφήνει

 θέλω κι ἐγὼ μωρ᾿ Βλάχα μ᾿ νὰ σ᾿ ἀρνηθῶ

Τὸ λένε τὰ πουλάκια κάτου στὰ ρέματα

πὼς σ᾿ ἀγαπῶ μικρούλα δὲν εἶναι ψέματα.

Ἄιντε θέλω κ᾿ ἐγὼ μώρ᾿ Βλάχα μ᾿νὰ σ᾿ ἀρνηθῶ

ἄιντε ρέ, κι ὁ πόνος δὲν μ᾿ ἀφήνε 

ιτὸ χέρι σου μωρὴ Βλάχα μ᾿ ὠρὲ τὸ παχουλὸ

Ὠρέ, ντερμπεντέρισσα Βασίλω.

στρῶσ᾿ τὸ μπράτσο σου νὰ γείρω.

Τὸ χέρι σου μωρὲ τὸ παχουλὸ ὠρὲ μὲ τὸ πλατὺ μανίκι

ἄιντε, νὰ τό ᾿βανα μωρὴ Βλάχα μ᾿ προσκέφαλο.

Ὠρέ, τὸ λένε τὰ πουλάκια κάτου στὰ ρέματα

πὼς σ᾿ ἀγαπῶ μικρούλα δὲν εἶναι ψέματα.

 

Ἄιντε ρέ, τὸ χέρι σου μωρὲ τὸ παχουλὸ

ἄιντε ρέ, νὰ τό ῾βανα μωρὲ προσκέφαλο 

ἄιντε μωρὲ δυὸ μέρες καὶ δυὸ νύχτες, 

νά ῾τανε ἡμέρα μωρὲ τοῦ Μαγιοῦ...

 

Ὠρέ, στὸν κόμπο μὲς τὴ ρίζα ρὲ κόβουν τὴν ἐλιὰ

μωρὲ στὰ μάτια μὰ στὰ φρύδια φιλιοῦν τὴν κοπελλιά.

Ἄιντε ρέ, νά ῾τανε μέρα μωρὲ τοῦ Μαγιοῦ

ἄιντε ρὲ καὶ νύχτα τοῦ Γενάρη 

νὰ σὲ χορτάσω Βλάχα μου φίλημα.

Σχολιασμός:

Εἶναι ἐξαιρετικὸ τὸ πῶς ἡ Νεστανιώτικη Μούσα παραλληλίζει τὴν παγωνιὰ μὲ τὴν συναισθηματικὴ κατάσταση τοῦ ἐρωτευμένου ἄντρα ποὺ ἐπιθυμεῖ καὶ δὲν Εἶναι μάλιστα τόσο σφοδρὴ ἡ ἐπιθυμία του γι' αὐτήν, ποὺ τοῦ εἶναι ἀρκετὲς ἀκόμα καὶ δυὸ νύχτες· μόνο ποὺ αὐτὲς θὰ ἤθελε νὰ εἶναι τοῦ Γενάρη ἀφοῦ τότε οἱ νύχτες ἔχουν τὴ μεγαλύτερη διάρκεια· καὶ οἱ μέρες τοῦ Μαγιοῦ γιὰ τὸν ἴδιο λόγο ἀντίστοιχα.

Ἐδῶ μᾶς ἔρχεται στὸ νοῦ τὸ ὑπέροχο τραγούδι «Δυὸ μέρες μόνο» σὲ στίχους τοῦ Παρασκευᾶ Καρασούλου καὶ μουσικὴ-ἑρμηνεία ἀπὸ τὴ Δήμητρα Γαλάνη. Καὶ βέβαια ἐξαιρετικά εἶναι ἐδῶ τὰ γυρίσματα τοῦ τραγουδιοῦ ποὺ τοῦ προσδίδουν ἀκόμα πιὸ ἔντονη ἐρωτικὴ χροιά.

Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

 

ΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ», Ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα, 2013.

Video: Τραγουδάει ὁ Νεστανιώτης Σωκράτης Καρώνης

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης 2013 καὶ Ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος.

 

 

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Χορεύει ἡ γίδα καὶ ἡ σβουνιὰ»

ΧΟΡΕΥΕΙ Η ΓΙΔΑ ΚΑΙ Η ΣΒΟΥΝΙΑ

Χορεύ᾿ ἡ γι᾿ χορεύει ἡ γίδα καὶ ἡ σβουνιὰ

μωρ᾿ χορεύει ἡ γίδα καὶ ἡ σβουνιὰ καὶ ἡ παλιοκακαρέτζα*

χορεύει τό, χορεύει τὸ παιδάκι μου

ἀμάν, χορεύει τὸ παιδάκι μου μὲ τὴν παλιοβελέτζα.

Τοῦ μπροστινοῦ, τοῦ μπροστινοῦ σούρνουν ντορβά,

καὶ τοῦ δεύτερου σαμάρι** καὶ του τρίτου χαλινάρι.

Σχολιασμός:

Σατιρικὸ τραγούδι ποὺ οἱ Νεστανιῶτες καὶ οἱ Νεστανιώτισσες ἔλεγαν κατὰ τὴν περίοδο τῆς Ἀπόκρεω. Συνήθως λέγονταν ὅταν ἤθελαν νὰ σατιρίσουν κάποιον ποὺ περιαυτολογοῦσε καὶ ὑπερηφανεύοταν, χωρίς ἰδιαίτερο λόγο.

Ἐνδιαφέρον παρουσιάζει τὸ γεγονὸς πὼς μέσα στὸ τραγούδι, ἡ ἴδια ἡ μητέρα, βλέποντας τὸ παιδί της νὰ χορεύει ντυμένο φτωχικά, αὐτοσαρκάζεται γιὰ τὴν δύσκολη οἱκονομική της κατάσταση, λέγοντας πώς, «χορεύει τὸ παιδάκι μου μὲ τὴν παλιοβελέτζα». Γεγονὸς ποὺ δείχνει πὼς πραγματικὰ οἱ Νεστανιῶτες καὶ οἱ Νεστανιώτισσες εἶχαν ἐξαιρετικὴ αἴσθηση τοῦ ἀστείου καὶ τῆς σάτιρας.

Σημειώσεις

---

* ἡ κοπριὰ τῶν αἰγοπροβάτων.
** σὲ ἄλλη καταγραφή μου: καὶ τοῦ δεύτερου ταγάρι.

Video: Τραγουδοῦν: Ἰωάννης Μάνιος, Σωκράτης Καρώνης, Παναγιώτης Καρώνης, Κωνσταντίνα Καρώνη.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης 2018.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Σήμερα Πάσχα καὶ Λαμπρὴ»

ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΛΑΜΠΡΗ

Σήμερα Πάσχα ρὲ καὶ Λαμπρὴ

ἄντε, σήμερα πανηγύρι

σήμερα τὰ μωρέ, τ᾿ ἀρχοντόπουλα.

Ἐσὺ ποὺ πᾶς ἀπάνου τὴ ρόκα γνέθοντας

περίμενε καὶ μένα νὰ πᾶμε λέγοντας.

Σήμερα τὰ μωρὲ τ᾿ἀρχοντόπουλα

βγαίνουνε στὸ παζάρι

καὶ ἀυτῆς τῆς χήρας, τῆς χήρας τὸ παιδί.

Στὸν κόμπο μὲς τὴ ρίζα ρὲ κόβουν τὴν ἐλιὰ

στὰ μάτια καὶ στὰ φρύδια φιλιοῦν τὴν κοπελλιά.

Σχολιασμός:

Τραγούδι τῆς ταύλας ποὺ λέγονταν σὲ διάφορα γλέντια καὶ γιορτινὲς συνάξεις στὴ Νεστάνη. Ἐνδιαφέρον βέβαια παρουσιάζει τὸ γεγονὸς πὼς ἡ ἀφηγήτρια εἶναι γυναίκα ποὺ λαχταράει νὰ δεῖ τῆς χήρας τὸ παιδί νὰ βγαίνει στὸ σεργιάνι. Οὐσιαστικὰ αύτὸ ποὺ ἐπιθυμεῖ εἶναι νὰ θαμάσει κὰι νὰ δεῖ άπὸ κοντὰ τὸ ἀντικείμενο τοῦ πόθου της.

Ἐξαιρετικὰ εἶναι βέβαια ἐδῶ τὰ δυὸ γυρίσματα τοῦ τραγουδιοῦ ποὺ τοῦ προσδίδουν ἐντονότατη ἐρωτικὴ χροιά. 

---

Video:
Τραγουδάει ὁ Σωκράτης Καρώνης, τὸν συνοδεύει ὁ Ἰωάννης Μάνιος. Νεστάνη, 8 Ἀπριλίου 1018.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης 2018.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Δυὸ μαῦρα μάτια π᾿ ἀγαπῶ»

ΔΥΟ ΜΑΥΡΑ ΜΑΤΙΑ Π᾿ ΑΓΑΠΩ

Δυὸ μαῦρα μάτια π᾿ ἀγαπῶ

δὲν εἶναι τρόπος νὰ τὰ εἶπῶ

κι ἄλλα δυὸ ποὺ μὲ κοιτοῦνε,

μαχαιριὲς ποὺ μὲ βαροῦνε.

Τί νὰ σοῦ στείλω ἀγάπη μου,

κοντούλα καί γεμάτη μου,

νὰ σοῦ στείλω ῾να κυδώνι

θὰ μᾶς μάθουν οἱ γειτόνοι,

νὰ σοῦ στείλω ῾να σταφύλι

θὰ τὸ μάθουνε κι οἱ φίλοι,

τὸ σταφύλι ξερογιάζει

κι ἀγάπη ἀναστενάζει.

Νὰ στείλω τριαντάφυλλο

μέσα στὸ χειρομάντηλο,

τὸ τριαντάφυλλο μαδιέται

καὶ ἡ ἀγάπη ἀλησμονιέται.

Σχολιασμός:

Ἐρωτικὸ τραγούδι, ἀλλὰ κάλλιστα θὰ μπόροῦσε νὰ χαρακτηριστεῖ καὶ ὡς τραγούδι τῆς ξενιτιᾶς. Τὸ τραγούδι παραλλάσει τὰ λόγια ἀπὸ τὸ γνωστὸ μοιρολόι:

Τὶ νά 'χαμε νὰ στέλναμε στὸν πικραμένο(ν) Ἅδη

νὰ στείλω μῆλο σέπεται, κυδώνι μαραγκιάζει

νὰ στείλω καὶ τὰ δάκρυα μου δεμένα στὸ μαντήλι

τὰ δάκρυα μου εἶναι καυτερὰ τὸ καῖνε τὸ μαντήλι.*

Εἶναι πραγματικὰ ἐξεαιρετικὸ τὸ πῶς ἡ Νεστανιώτικη Μούσα ἀντλώντας ἀπὸ τὸ παραπάνω μοιρολόι δημιουργεῖ ἕνα ἀπόλυτα ἐρωτικὸ τραγούδι. Άλλὰ ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ Λαός μας δε εἶναι αὐτὸς ποὺ λέει:

Τί ἔρωτα τί θάνατο, δὲν ἔχεις νὰ διαλέξεις!

Τὸ τραγούδι ἔλεγαν οἱ Νεστανιῶτες καὶ οἱ Νεστανιώτισσες στὶς διάφορες ἀνοιξιάτικες γιορτὲς στὸ χωριό, τότε ποὺ ὁ «Ἀπρίλης μὲ τὸν Ἔρωτα χορεύουν καὶ γελοῦνε»...

Συγκρατῆστε τά: «δὲν εἶναι τρόπος νὰ τὰ εἶπῶ», «θὰ μᾶς μάθουν οἱ γειτόνοι»,

«θὰ τὸ μάθουνε κι οἱ φίλοι», καὶ συλλογιστεῖτε πὼς σὲ παλιότερα χρόνια, ὁ ἔρωτας δυὸ νέων ἔπρεπε νὰ μένει κρυφός, βασανίζοντάς τους -κάνοντας τὴν ἀγάπη «ν᾿ ἀναστενάζει». Δὲ ἦταν καθόλου εὔκολο κάποιος νέος ἢ νέα νὰ ἐκφράσει δημόσια τὸν ἐρωτικό του πόθο καὶ νὰ μιλήσει ἀνοιχτὰ γιὰ τὸ σκοτεινὸ ἀντικείμενο τοῦ πόθου του, ποὺ τὸν «στέλνει στὸν Ἅδη». Τὰ παρακάτω πασίγνωστα δίστιχα μιλοῦν ἀπὸ μόνα τους καὶ δὲν ἐπιδέχονται κανέναν -νομίζω- σχολιασμό:

Τὸ ν’ ἀγαπᾶς καὶ νὰ τὸ λές, αὐτὸ δὲν εἶναι πόνος,

ὁ πόνος εἶναι ν’ ἀγαπᾶς καὶ νὰ τὸ ξέρεις μόνος.

Δὲν εἶναι πράμα ν’ ἀρρωστᾶ, πράμα να θανατώνει,

σὰν τὴν ἀγάπη τὴν κρυφήν, ποὺ δὲν ξεφανερώνει.

Καί,

Δὲν εἶναι ἄλλο βάσανο τὸν νιὸν νὰ θανατώνει,

ὅσο ἡ ἀγάπη ἡ κρυφή, ποὺ δὲν τὴ φανερώνει,

Σημειώσεις:

* ἀπὸ τὴ συλλογή, Τραγούδια τῆς Νεστάνης, καταγραφὴ – σχολιασμὸς σχέδια, Παναγιώτης Καρώνης, Ἐκδόσεις τὸ Δόντι, Πάτρα 2013.

Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

Καταγραφὴ - σχόλια: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΩΝΗΣ
© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε δικαιώματος.


Video:
Τραγουδάει ἡ Νεστανιώτισσα Ἰωάννα Μπόλου.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Κίνησα μιὰ ἡμέρα Τρίτη»

ΚΙΝΗΣΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΡΙΤΗ

Κίνησα μιὰ ἡμέρα Τρίτη

πῆγα στοῦ παπᾶ τὸ σπίτι

βρίσκω πέρδικα ψημένη

καὶ τὴν παπαδιὰ ἀλλασμένη.*

Σκύβω παίρνω μιὰ μουκιὰ

καὶ φιλιῶ τὴν παπαδιά.

- Παπαδιὰ ποῦ ῾ναι ὁ παπᾶς

πάει στὸ μύλο ὁ φουκαρᾶς

πάει ν᾿ ἀλέσει μπουλουγούρι**

καὶ τοῦ κλέψαν τὸ γαϊδούρι

σκούζει βάζει μιὰ φωνή:

- Παπαδιά μου λυγερὴ

πῶς νὰ φέρω τὸ μπουλουγούρι

ποὺ μοῦ κλέψαν τὸ γαϊδούρι.

- Νὰ τὸ φέρεις ζαλωμένος

καὶ μὴν ἤσουν μεθυσμένος.

Σχολιασμός:

Γνωστὸ σατιρικὸ τραγούδι ποὺ παραλλαγές του συναντᾶμε σὲ πολλὲς περιοχὲς τῆς Ἑλλάδας. Στὴ Νεστάνη, τοῦτο τὸ σατιρικὸ τραγούδι ἀκούγονταν τὴν περίοδο τῶν Ἀπόκρεω. Περίοδο κατὰ τὴν ὁποία ἡ ἐλευθεροστομία, ἡ σάτιρα, ἡ ἀνατροπὴ καὶ γενικὰ τὸ παράδοξο ἔχουν τὸν κύριο λόγο. Ἀλλὰ πάνω ἀπὸ ὅλα τὸν κύριο λόγο ἔχουν τὰ γλέντια! Γλέντια ἀποκριάτικα ποὺ ξεχειλίζουν ἀπὸ ζωτικὴ δύναμη, φαγοπότι, ὄργανα, χορό, μεταμφιέσεις, ἰλαρότητα, εὐτραπελία ἀλλὰ προπάντων τραγούδια. Ἀρκετὲς φορές, στὰ πρόσωπα στὰ ὁποῖα ἐπικεντρώνονταν ἡ σάτιρα τῶν τραγουδιῶν εἶναι οἱ ἱερεῖς, οἱ καλόγεροι, καὶ οἱ καλογριές. Διόλου τυχαῖο ποὺ πολλὰ ἄσεμνα δημοτικὰ τραγούδια στὴν Ἑλλάδα ἀσχολοῦνται μαζί τους.

Ὁ Γιάννης Κιουρτσάκης ἀναφέρει σχετικά: «Ὅλα αὐτὰ τὰ μωρολογήματα -ἢ ἂν προτιμᾶμε, οἱ κωμικὲς ἀ-νοησίες- ἔχουν τὸ κοινὸ γνώρισμα ὅτι "παραβιάζουν τὶς συνηθισμένες ἀποστάσεις ἀνάμεσα στὰ πράγματα, στὰ φαινόμενα, στὶς ἀξίες" συνδέοντας σ῾ ἕνα καινούργιο σύνολο “ὅλα ὅσα ἡ σκέψη ξεχωρίζει συνήθως αὐστηρὰ ἢ θεωρεῖ διαμετρικὰ ἀντίθετα”· ὅτι “ἀμφισβητοῦν” ἕνα τυπικὸ γενικὰ ἀποδεκτὸ καὶ δοκιμασμένο μοντέλο σχέσεων, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο δομεῖται ἡ κοινὴ ἀνθρώπινη ἐμπειρία, γιὰ νὰ τὸ ἀντικαταστήσουν μ᾿ ἕνα ἄλλο, ἄτυπο, ἀπαράδεκτο, ἀνέλεγκτο καὶ χαῶδες, ὅπου ἡ “ἀνατρεπτικὴ” τάση τοῦ γέλιου ὠθεῖται στὶς ἔσχατες συνέπειές της. Ἐδῶ ὴ γλώσσα μοιάζει νά άποδεσμεύεται ἀπὸ κάθε κανόνα καὶ καταναγκασμό· οἱ λέξεις ζευγαρώνουν ἐλεύθερα, σχηματίζοντας τὰ πιὸ ἀπρόσμενα συμπλέγματα, μέσ᾿ ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἡ εἰκόνα ποὺ ἔχουμε γιὰ τὸν κόσμο ἀναδύεται περισσότερο ἀτελὴς καὶ ἀνέτοιμη παρὰ ποτέ· τὰ πάντα συνταιριάζονται ἐξαρχῆς σ᾿ “ἕνα εἶδος ἀναδημiουργίας ἐναγκαλισμὸ τοῦ νοήματος, τῆς λογικῆς, τῆς λεκτικῆς ἱεραρχίας” -σὲ μιὰ καινούργια δημιουργία τοῦ κόσμου».***

Ἀξίζει νὰ προσθέσω κλείνοντας πώς, σὲ πολλὲς περιοχὲς τῆς Ἑλλάδας τὸ τραγούδι γίνεται ἔντονα βωμολοχικό. Νὰ ἀναφέρω ἐδῶ χαρακτηριστικὰ τὴν καταγραφή μου ἀπὸ τὴ Σάμο ποὺ ἔχω συμπεριλάβει στὴ μελέτη μου, «Πριάπεια καὶ Σατυρικά. Δημοτικὰ Γαμοτράγουδα», ἐκδόσεις Τὸ Δόντι, Πάτρα 2016.

Σημειώσεις:
* ἀλλασμένη: νὰ ἔχει ἀλλάξει, νὰ φοράει δηλαδὴ καθαρά ροῦχα.
** Μπληγούρι ἢ πληγούρι: Σίτος χοντροκομμένος καὶ ἐξ αὐτοῦ ἔδεσμα, («Λεξικὸ Δημητράκου»). Οἱ Νεστανιῶτες καὶ οἱ Νεστανιώτισσες τὸ ἀποκαλοῦσαν, μπουλουγούρι.
*** Γιάννης Κιουρτσάκης, «Καρναβάλι καὶ καραγκιόζης», Ἐκδόσεις Κέδρος, Ἀθήνα 2008. Τὰ άποσπάσματα ἐντὸς εἰσαγωγικῶν στὸ κείμενο τοῦ Κιουρτσάκη εἶναι τοῦ Μιχαὴλ Μιχαήλοβιτς Μπαχτίν.



Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

Καταγραφὴ - σχόλια: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΩΝΗΣ
© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης 2018, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε δικαιώματος.


Video:
Τραγουδάει ἡ Νεστανιώτισσα Ἰωάννα Μπόλου.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Ἐγὼ γιὰ σένανε γλεντῶ»

ΕΓΩ ΓΙΑ ΣΕΝΑΝΕ ΓΛΕΝΤΩ

Ἐγὼ γιὰ σένανε γλεντῶ, βρ' ἀχείλι μου μελαχρινὸ

στὸ χορὸ γιὰ σένα μπαίνω βρ' ἀχειλάκι μου βαμμένο

πο' ἔχασα τὸ μαντήλι μου καημὸ πού 'χουν τὰ χείλη μου

ἀπ' τὴ τσιέπη τῆς ποδιᾶς μου ντέρτι τό 'βαλε ἡ καρδιά μου

ὅπου μοῦ τὸ κεντάγανε καὶ μοῦ τὸ τραγουδάγανε

τρία ἔμορφα κοράσια σὰν τοῦ Μάη τὰ κεράσια.

Ἡ μιὰ κεντοῦσε τὸν ἀητό, βρ' ἀχείλι μου μελαχρινὸ

βρὲ καὶ ἡ ἄλλη τὸν πετρίτη, μιὰ Παρασκευή μιὰ Τρίτη

καὶ ἡ τρίτη ἡ μικρότερη θαρρῶ ἦταν ὀμορφότερη

τὸν ἥλιο συνταιριάζει βρὲ καὶ τὰ φλωριὰ ἀραδιάζει,

ἀράδιαστα ξαράδιαστα, Μπιρμπίλω μαυρομάτα μου

σὲ ἑννιὰ γύρους τὰ κάνει βρὲ καὶ στὸ λαιμὸ τὰ βάνει.

Καὶ σὲ ἄλλη παραλλαγή:

ΕΓΩ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΩ

Ἐγὼ γιὰ σένα τραγουδῶ, βρ' ἀχείλι μου μελαχρινὸ

στὸ χορὸ γιὰ σένα μπαίνω βρ' ἀχειλάκι μου βαμμένο

κ' ἔχασα τὸ μαντήλι μου καημὸ πού 'χουν τὰ χείλη μου

ἀπ' τὴ τσέπη τῆς ποδιᾶς μου ντέρτι τό 'βαλε ἡ καρδιά μου

ὅπου μοῦ τὸ κεντούσανε καὶ μοῦ τὸ τραγουδούσανε

τρία ἔμορφα κοράσια σὰν τοῦ Μάη τὰ κεράσια.

Ἡ μιὰ κεντάει τὸν ἀητό, βρ' ἀχείλι μου μελαχρινὸ

καὶ ἡ ἄλλη τὸν πετρίτη, μιὰ Παρασκευή μιὰ Τρίτη

καὶ ἡ τρίτη ἡ μικρότερη καὶ ἡ πιὸ ὀμορφότερη

τ' ἀστρὶ μὲ τὸ φεγγάρι, ποιὸς λεβέντης θὰ τὴν πάρει;

Καὶ οἱ δυὸ παραλλαγὲς τοῦ τραγουδιοῦ ποὺ κατέγραψα στὴ Νεστάνη ἀκούγονταν στὶς διάφορες ἀνοιξιάτικες γιορτὲς τῶν Νεστανιωτῶν καὶ Νεστανιωτισσῶν. Ἕνα ἐρωτικὸ τραγούδι ὅπως τὸ παραπάνω δὲν θὰ μποροῦσε νὰ λείπει ἀπὸ τὶς γιορτὲς τῆς ἄνοιξης, τότε ποὺ ἡ ἀναγεννημένη φύση στρώνει τὸ πολύχρωμο χαλί της καὶ μᾶς πρόσ-καλεῖ ἀλλὰ καὶ μᾶς προ-καλεῖ νὰ τὸ διαβοῦμε, τότε ποὺ τὰ μυροβόλα ἄνθη σκορποῦν παντοῦ τὸ μεθυστικό τους ἄρωμα.

Διόλου τυχαῖο ποὺ ὁ Ἐθνικός μας Ποιητὴς θὰ τραγουδήσει καὶ αὐτὸς μὲ τὴ σειρά του: «Μάγεμα ἡ φύση κι ὄνειρο στὴν ὀμορφιὰ καὶ χάρη».

Ὁ πολυπόθητος ἐρχομός καὶ τὸ διάβα τῆς Ανοίξεως, ἀκόμα καὶ ἡ ἀναμονή της, συνδέεται, συνοδεύεται καὶ συνηχεῖται ἀπὸ τὴν ἔλξη σὲ κάθε τὶ ἐρωτεύσιμο· ὑλικὸ καὶ ἄυλο. Συνοδεύεται, συνδέεται καὶ συνηχεῖται ἀπὸ τὸ ξύπνημα τῶν αἰσθήσεων καὶ τῶν παραισθήσεων, ἀπὸ τὴν προαιώνια ἐπιθυμία γιὰ έρωτα καὶ εὐζωία κάθε ζωντανοῦ ὄντως, ποὺ ὅσο κι ἂν πολέμησε μὲ λύσσα ὁ χριστιανικὸς Μεσαίωνας δὲν κατάφερε νὰ ἐξαλείψει. «Ὁ Ἀπρίλης μὲ τὸν Ἔρωτα χορεύουν καὶ γελοῦνε», θὰ μᾶς θυμίζει καὶ πάλι ὁ Ποιητής μας.

Ἔτσι, ἕνα ἐρωτικὸ τραγούδι, ὕμνο στὰ «ἔμορφα κοράσια» ποὺ εἶναι «σὰν τοῦ Μάη τὰ κεράσια»· ὕμνο στ' «ἀχείλι τὸ μελαχρινὸ», ὕμνο ἐν τέλει στὸ γυναικεῖο κάλλος, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἕνα τραγούδι ἀπόλυτα συνυφασμένο μὲ τὴν ἄνοιξη!!

Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

ΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ», ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα 2013.

Video:

Τραγουδάει ἡ Νεστανιώτισσα Ἰωάννα Μπόλου.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης καὶ ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε δικαιώματος.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Ἐγὼ μιὰ κόρη ἀγάπησα»

ΕΓΩ ΜΙΑ ΚΟΡΗ ΑΓΑΠΗΣΑ

Ἐγὼ μιὰ κόρη ἀγάπησα κι ἄλλον κανεί(ν) δὲν ἄκουσα

μάϊδε μάνα 'δε πατέρα μάϊδε συγγενὴ κανένα.

Πῆγα τὴν ἀρεββώνιασα, διαμάντια τῆς ἐφόρεσα

κι ὅταν θὰ τὴ στεφανώσω ἄλλα τόσα θὰ τῆς δώσω.

Μά 'χε γειτόνισσες κακές, γειτονοποῦλες τρομερὲς

πᾶν' τῆς λένε δὲ σὲ παίρνει, κάθεται ἡ κουτὴ καὶ κλαίει,

καὶ τῆς λέω θὰ σὲ πάρω μὲ παππᾶ καὶ μὲ κουμπάρο,

θὰ σὲ πάρω δὲ σ' ἀφήνω μά τὸν ἅγιο Κωνσταντίνο.

Τὰ προηγούμενα χρόνια, καὶ μὲ τὶς λέξεις προηγούμενα χρόνια ἀναφέρομαι στὰ τέλη τοῦ 19ου ἀρχὲς τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα, μέχρι κάπου τὸν Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ἡ κοπέλλα ἀκολουθοῦσε πιστὰ καὶ ὑπάκουε στὶς προσταγὲς τῶν δικῶν της γιὰ τὸ ποιὸν θὰ παντρευτεῖ. Τὸ ἴδιο καὶ τὸ ἀγόρι. Σὲ περίπτωση ποὺ κάποιος νέος τοῦ χωριοῦ τὴν ἐπιθυμοῦσε, οἱ κοινωνικὲς συνθῆκες, ἡ προδιαγεγραμμένη ἄκαμπτη στάση τῶν γονιῶν της ἀλλά καὶ γενικότερα τοῦ κόσμου, δύσκολα ἐπέτρεπαν νὰ ἐκδηλωθεῖ ἕνα τέτοιο αἴσθημα. Ὅμως παρὰ τὰ αὐστηρὰ πλαίσια ποὺ ἡ καγκελόφραχτη ἠθικὴ εἶχε θέσει, δὲν εἶναι λίγες οἱ περιπτώσεις ποὺ δυὸ νέοι σύναψαν σχέση καταφέρνοντας νὰ ὑπερπηδήσουν ὅλα τὰ ἐμπόδια καὶ τελικὰ νὰ γίνουν ζευγάρι, νὰ παντρευτοῦν.

Ὁ βασικὸς κίνδυνος ἦταν νὰ ἀκουστεῖ πὼς μιὰ κοπέλλα διατηρεῖ σχέσεις μὲ κάποιον νέο ποὺ δὲν τήρησε τὴν ὑπόσχεση ποὺ τῆς εἶχε δώσει νὰ τὴν παντρευτεῖ, ἐπιλέγοντας τελικὰ γιὰ γυναίκα του κάποια ἄλλη. Κοπέλλα ποὺ τὴν βάρυνε ἕνα τέτοιο «ἱστορικό», δύσκολα μποροῦσε νὰ βρεῖ σύζυγο. Ὁἱ λόγοι ποὺ κάποιος δὲν τηροῦσε τὴν ὑπόσχεσὴ του εἶναι πολλοὶ καὶ δὲν δύναται νὰ άναζητηθοῦν σὲ αὐτὸ τὸ μικρό μας σχόλιο γύρω ἀπὸ τὸ παραπάνω νεστανιώτικο τραγούδι· ἕνας βασικὸς ἀκούει στὸ ὄνομα προίκα!!

Στὸ παρὸν λοιπὸν νεστανιώτικο τραγούδι ὁ ἀφηγητὴς ποὺ καίγεται ἀπὸ τὸν ἐρωτικὸ πόθο γιὰ τὴν κοπέλλα, παρόλο ποὺ τὴν ἔχει ἀραββωνιαστεῖ, τὴν διαβεβαιώνει νὰ μὴν ἀκούει τί λέει ὁ κόσμος, καὶ πὼς σύντομα θὰ γίνει γυναίκα του.

Τὸ τραγούδι στὴ Νεστάνη λέγονταν κατὰ τὴ διάρκεια τῶν διαφόρων σταδίων, ἐθίμων καὶ τελετῶν ποὺ προηγούνταν τοῦ γάμου (ἀρραβώνας, Κινάδες κλπ.), ἀλλὰ οἱ Νεστανιώτες τὸ τραγουδοῦσαν καὶ κατὰ τοὺς χοροὺς καὶ τὰ γλεντια τὴν περίοδο τῶν Ἀπόκρεω.

Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

ΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ», ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα 2013.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης καὶ ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε δικαιώματος.

Video:

Τραγουδάει ἡ Νεστανιώτισσα Ἰωάννα Μπόλου.