Βιβλία για τη Νεστάνη Αρκαδίας
Παρουσιάζουμε ἐδῶ συγκεντρωμένα τὰ βιβλία ποὺ ἀναφέρονται στὴν ἀρκαδικὴ κώμη ἀλλὰ καὶ
στὴν πέριξ αὐτῆς περιοχή, καὶ ἐπικεντρώνονται στὴν ἱστορία της, στὶς
παραδόσεις της, στοὺς θρύλους της, στὰ τραγούδια της καὶ γενικὰ στὴν πολιτιστική της κληρονομιὰ καὶ στὰ ἔθιμά της. Μιὰ μικρὴ ἀναφορὰ δηλαδὴ στὰ βιβλία ποὺ ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νὰ βρεῖ καὶ νὰ διαβάσει, καὶ τὰ ὁποῖα, εἴτε ἀναφέρονται ἀποκλειστικά στὴ Νεστάνη εἴτε μέσα ἀπὸ αὐτὰ μπορεῖ νὰ ἀντλήσει πληροφορίες γύρω ἀπὸ τὴ Νεστανη Ἀρκαδίας· τὴν πανάρχαια κώμη.
Παναγιώτης
Καρώνης,
Νεστάνη, Γενάρης 2019.
Τίτλος:
ΤΑ
ΥΔΑΤΑ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ & Η ΦΙΛΙΠΠΕΙΟΣ ΚΡΗΝΗ
ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ
Ὑπότιτλος:
Ἱστορία,
μύθοι καὶ θρύλοι
Συγγραφή:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΚΑΡΩΝΗΣ
Ἐκδόσεις:
ΤΟ
ΔΟΝΤΙ, Φιλοποίμενος 36-42, 26221 Πάτρα, τηλ.
2614005077
Καλλιτεχνικὸς
σχεδιασμός:
Χρῆστος
Ρούσσης
Διαστάσεις:
22×17
ἐκ.
Σελίδες:
256
ISBN:
978-618-5387-22-8
Καὶ
λίγα λόγια:
Τὸ παρὸν
βιβλίο ἀποτελεῖ καρπὸ ἐρευνῶν καὶ
ἀναζητήσεων ἀρκετῶν χρόνων, καὶ
ἀναμφίβολα, ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἀγάπη γιὰ
ἕναν τόπο. Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη αὐτή –ἂν καὶ
ἀποτελεῖ τὴν ἀφετηριακὴ κινητήρια
δύναμη– δὲν ἀρκεῖ. Χρειάζεται πολὺς
κόπος καὶ μελέτη προκειμένου νὰ γίνει
πράξη τὸ τοῦ Εὐριπίδου: Ὄλβιος ὅστις
τῆς ἱστορίας ἔσχε μάθησιν. Ἀκριβῶς
αὐτὴ τὴ μάθηση ἀναζητήσαμε μέσα σὲ
ἱστορίες, θρύλους, μύθους, ἀφηγήσεις,
γεγονότα, γράμματα, ἀρχεῖα, βιβλιοθῆκες
κ.ἄ. καὶ ἔχουμε τὴ χαρὰ νὰ τὴν
παρουσιάζουμε σὲ τούτη τὴ μελέτη μας
ποὺ ἀναφέρεται στὴν ἱστορία καὶ τὴ
μυθολογία τῆς Φιλιππείου κρήνης ποὺ
οἱ Νεστανιῶτες καὶ οἱ Νεστανιώτισσες
ἀποκαλοῦν Πέρα βρύση, καὶ τῆς γύρω
περιοχῆς. Ἐξάλλου ἡ Φιλίππειος κρήνη
εἶναι τὸ ζωντανὸ ἐκεῖνο μνημεῖο ποὺ
ἑνώνει τὴ νεώτερη ἱστορία τῆς Ἀρκαδικῆς
κώμης μὲ τὴν ἀρχαία, εἶναι –ἂν
προτιμᾶτε– τὸ σημεῖο ποὺ τὸ ἀρχαῖο
ἐκεῖνο «νῆμα» δένει μὲ τὸ νεώτερο
καὶ συνεχίζει· εἶναι τὸ σημεῖο
συνάντησής τους...
Στὴν
παρούσα μελέτη μας λοιπὸν θὰ σκιτσάρουμε
τὸ πορτρέτο μιᾶς κρήνης! Οὐσιαστικά,
μὲ ἀφορμὴ μιὰ κρήνη, θὰ γνωρίσουμε
τὶς θεότητες τῶν ὑδάτων, τὸν Ἵππιο
Ποσειδώνα, τὶς Νύμφες, τὶς Νεράιδες,
τοὺς Δρακοντοκτόνους ἥρωες, θὰ
περιπλανηθοῦμε στὴν ἱστορία, στὴ
γεωγραφία, στοὺς μύθους καὶ στοὺς
θρύλους τῶν πηγῶν, τῶν ποταμῶν, τῶν
κρηνῶν καὶ γενικὰ τοῦ γλυκοῦ γονιμοποιοῦ
νεροῦ· τοῦ ζωογόνου ὕδατος, τοῦ
κρουσταλλένιου δροσεροῦ νεροῦ ποὺ
τόσο ἀπαραίτητο εἶναι γιὰ τὸν ἄνθρωπο,
τὰ ζῶα, τὰ δέντρα καὶ τὰ φυτά· μὲ μιὰ
λέξη, γιὰ τούτη τὴν Πλάση.
Παναγιώτης
Καρώνης (ἀπὸ τὸ ὁπισθόφυλλο τοῦ
βιβλίου)
Τίτλος:
Ἱστορία τῆς Νεστάνης Ἄρκαδίας, 3 τόμοι.
Συγγραφέας:
Ἀθανάσιος Φ. Παπαγιάννης
Ἐκδοτικὸς
οἴκος: Ἐκδόσεις Ἱστορία καὶ
Λαογραφία τοῦ Μοριᾶ.
Χρονολογία
ἔκδοσης: 2004 Σελίδες:
732
Πρόλογος
τοῦ συγγραφέα:
Εὐτυχισμένος
ὅποιος ἔχει γνώση τῆς Ἱστορίας. «Ὄλβιος
ὅστις τῆς ἱστορίας ἔσχεν μάθησιν»,
γράφει ὁ Εὐριπίδης, καὶ πρώτα ἀπ᾿
ὅλα, μάθηση τῆς ἱστορίας τοῦ τόπου
του.
Πολλῶν
χρόνων μελέτες καὶ ἱστοριοδιφικὲς
ἔρευνες ἔγιναν γιὰ νὰ φτάσουμε στὴ
σημερινὴ ἔκδοση τῆς Ἱστορίας τῆς
Νεστάνης. Ἀρχειοδιφικὲς, ἀρχαιολογικὲς,
μνημειακές τοπογραφικές, τοπωνιμιολογικές,
φρουριολογικές, καστρολογικές,
παλαιογραφικές, παλαιοανθωπολογικές,
λαογραφικές, λαολογικές. Ἐπίσης στοιχεῖα
τοῦ δημόσιου καὶ ἰδιωτικοῦ βίου
πλαισιώνουν τὸ ἔργο.
Ἐρευνήσαμε
ὅλα τὰ προϊστορικὰ στοιχεῖα καὶ ὅλες
τὶς πηγὲς τῆς ἱστορίας. Τὰ ἀνέκδοτα
ἀρχεῖα ἀρχοντικῶν οἰκογενειῶν καὶ
μοναστηριῶν. Τὰ ἐπίσημα ἑλληνικὰ καὶ
ξένα κρατικὰ ἀρχεῖα καὶ ὅλη τη
βιβλιογραφία ἑλληνικὴ καὶ παγκόσμια.
Γραπτὲς καὶ ἄγρφαές (παραδοσικὲς)
πηγές, θεμελιώνουν τὴν ἱστορία τῆς
Νεστάνης.
Ὁ
ἱστοριοδιφικὸς ζῆλος καὶ τὸ ἀρχειοδιφικὸ
ἐνδιαφέρον ἦσαν θεμελικὰ κίνητρα τῆς
συγγραφῆς μας. Τὴ δημιουγρικὴ ὤθηση
πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση, μᾶς τὴν
ἔδινε πάντοτε ἡ ἀγάπη. Ἠ λατρεία καὶ
ὁ θαυμασμός μας γιὰ τὸν τόπο αὐτὸ καὶ
τὴν ἱστορία του.
Οἱ
Νεστανιῶτες τοῦ Ἐσωτερικοῦ καὶ τοῦ
Ἐξωτερικοῦ ἐκδήλωναν τὸ ἐνδιαφέρον
τους, ποὺ ἀποτέλεσε καὶ αὐτὸ, δημιουργικὴ
συγγραφικὴ παρακίνηση.
Ὁ
νόστος (ἡ ἐπιστροφὴ στὴν πατρίδα), καὶ
ἡ ἑστανία (ἀπὸ τὴν ἑστία=τὴ γωνιὰ
μὲ τὸ τζάκι, τὴν παραστιά, τὴν πατρογονικὴ
ἑστία), εἶναι οἱ ἀρχαῖες ρίζες τῆς
ἐτυμολογίας τῆς λέξης Νεστάνης.
Οἱ
λέξεις αὐτὲς τῆς ἀρχαιόπρεπης ὀνομασίας
της, πλημμυρίζουν τοὺς ἁπανταχοῦ
Νεστανιῶτες μὲ νοσταλγία καὶ δυνατὸ
πόθο ἐπιστροφῆς.
Ἡ ἱστορικὴ Ἀρκαδικὴ
κωμόπολη Νεστάνη («Νοστία κώμη Ἀρκαδίας»,
Ἔφορος, 4ος αἰώνας π.Χ.) ἀπὸ τοὺς
μεγαλύτερους οἰκισμοὺς τῆς εἰδυλλιακῆς
βουκολικῆς καὶ ποιητικῆς Ἀρκαδίας,
γνώρισε κάποτε ἔνδοξες ἱστορικὲς
περιόδους. Ἀνέβηκε μέσαστοὺς αἰῶνες
σὲ ὕψη ἀκμῆς καὶ πολιτιστικῆς προόδου.
Σήμερα
μὲ τὶς μεταναστεύσεις τῶν κατοίκων
της πρὸς τὸ Ἐξωτερικὸ καὶ τὸ ἐσωτερικό,
ἡ Νεστάνη περνάει μεγάλη κρίση. Στὴν
κρίσιμη αὐτὴ περίοδο τῆς ἱστορίας
της, τὸ βιβλίο αὐτὸ ἀποσκοπεῖ ν᾿
ἀγωνιστεῖ τὸν ἀγώνα τῆς ἐπιβίωσης
τῆς Νεστάνης καὶ νὰ ἀποτελέσεις τὸ
«Εὐαγγέλιο τῆς
Νεστανιώτικης
ψυχῆς καὶ ὕπαρξης». Νὰ τονώσεις τὴ
φλόγα τῆς ἀγάπης στὶς προγονικὲς
ἀρετὲς καὶ στὶς ἱερὲς παρακαταθῆκες
τῆς γενέτειρας, γιὰ νὰ μεταλαμπαδευτοῦν
στοὺς ὅπου γῆς πατριῶτες καὶ στὶς
ἐρχόμενες γενεές τους. Νὰ προκαλέσει
τὴ δημιουργία κινήτρων παλιννόστησης,
ἀκούγωντας ὡς ἱερὴ πατριωτικὴ
παραίνεση τὴ φωνὴ τῆς γενέτειρας.
Τὸ
βιβλίο εἶναι τοπικοῦ χαρακτήρα ἀλλὰ
εἶναι γενικότερου ἐνδιαφέροντος,
ἐθνικῆς καὶ παγκόσμιας ἐμβέλειας. Ἡ
ἱστορικὴ μελέτη καὶ ἀξιολόγηση τοῦ
παρελθόντος μπορεῖ νὰ συντελέσει στὴν
διόρθωση τοῦ βίου τῶν ἀνθώπων, γιατὶ
ἀπὸ αὐτὴ ποριζόμαστε πολλὰ καὶ σοφὰ
βιοτικὰ διδάγματα (Πολύβιος). Γι᾿ αὐτὸ
ἀποτελεῖ τὸ ἀποκορύφωμα καὶ τὸ
ἐκλεκτότερο συστατικὸ (τὴν πεμπτουσία),
τὸ θυσαυρὸ πείρας, τοῦ παρελθόντος.
Προσφορὰ
ἱστορικοῦ διδάγματος ποὺ ἀποτελεῖ
ἀξιόλογο σύμβουλο γιὰ τὸ μέλλον.
Προσφορὰ ὠφέλιμη καὶ σωτηρία στὸ βίο
τῶν ἀνθρώπων, ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴν
ἀγάπη πρὸς τὰ ἱερὰ χώματα τῶν πατέρων
μας καὶ ἀπὸ τὸ αἴσθημα τοῦ νόστου,
τοῦ ἐδόμυχου πόθου τῆς ἐπιστροφῆς
στὶς ρίζες μας. Ἐκεῖ ποὺ βρίσκονται
οἱ πηγὲς τῶν χυμῶν τῆς ζωῆς καὶ τῆς
ὑπέρτατης εὐτυχίας τοῦ ὄντος.
Γιὰ
τὸ πόσο ἦταν ἐπίπονη καὶ δυχεράστατη
αὐτὴ ἡ ἱστορικὴ συγγραφὴ παραθέτουμε
ἀποσπασμα ἀπὸ τὸν πρόλογο τοῦ καθηγητοῦ
Ἀπόστ. Β. Δασκαλάκη ἀπὸ τὸ βιβλίο του
«Ἡ Μάνη καὶ ἡ Ὁθωμανικὴ Αὐτοκρατορία»
(1453-1821). Ἀναφέρεται στὶς ἀπαιτούμενες
προϋποθέσεις γιὰ τὴν εὐσυνείδητη
ἐπιτέλεσε τῆς συγγραφῆς τῆς πραγματικῆς
καὶ τεκμηριωμένης ἱστορίας.
«...Τέτοιον
ἐπίπονον ἔργον φαίνεται ἐκ πρώτοις
ὄψεως ἀκατόρθωτον, πράγματι δὲ
δυχεράστατον. Εἰδικὴ πολυετὴς
ἐκπαίδευσις πολυετεῖς μελέται,
μακροχρόνιοι ἔρευναι ἐν ταῖς βιβιοθήκαις
καὶ τοῖς ἀρχείοις τῆς Ἑλλάδος καὶ
τοῦ Ἐξωτερικοῦ χρειάζονται ἀπαραιτήτως.
Ἀκόμα ἀπαιτεῖται ἐπιτόπιος σπουδὴ
τῶν κατοίκων καὶ τῶν ἐθίμων αὐτῶν
καὶ περισυλλογὴ ὅλων τῶν διασωθεισῶν
παραδόσεων, ὡς πλουσιοτάτων ἱστορικῶν
πηγῶν, ἐφ ὅσον συμβιβάζονται πρὸς τὰ
πραγματικὰ γεγόντα.
Μὲ
μιὰν λέξιν, ἐκείνος πὺ θὰ ἀποφασίζε
νά γράψει τὴν πραγματικὴν ἱστορίαν
μιᾶς χώρας ἢ ἑνὸς τόπου βασιζόμενη
σὲ ἐπίσημα δοκουμέντα θὰ ἔπρεπε μέγα
μέρος τοῦ βίου του νὰ ἀφιερώσῃ εἰς
τὸ βαρύτατον τουτο ἔργον, σχεδὸν
ἀποχωριζόμενος παντῶς ἄλλου κύκλου
ἐργασιῶν. Κατόπιν τούτου δὲν εἶναι
ἀπορίας ἄξιον, πῶς εἶναι δύσκολον
σήμερα, νὰ εὑρεθῆ ὁ εἰδικὸς προπονιθεὶς
ἰδεολόγος ἐκεῖνος, ὅστις θυσιάζον
πᾶσαν ἄλλην πρακτικωτέραν, ὑπὸ τὰς
σημερινὰς μάλιστα συνθήκας τοῦ βίου
ἀσχολίαν, νὰ ἀφοσιωθῇ ψυχῇ τε καὶ
σώματι εἰς τὸ πολύμοχθον ἔργον.
Μὴ
φεισθεὶς κόπον ἐπὶ μακρότατον χρόνον,
ἐνέκυψα εἰς ὅλας τὰς συλλογὰς ἱστορικῶν
μνημείων, χρονογραφίας, διατριβὰς καὶ
λοιπὰς σχετικὰς ἱστορικὰς πηγάς,
ἡμετέρας καὶ ξένας, ἀντλήσας ἐκεῖθεν,
ὡς ὁ φυλάργυρος τοὺς διασκορπισμένους
ἀδάμαντας, ὅλα τὰ μὲ τὸ θέμα μου
σχετιζόμενα, ἔχον πάντοτε ὑπ᾿ ὅψιν
μου τὸ τοῦ Ἀριστοτέλους: «Δεῖ τοῖς
εὑροιμένοις ἱκανῶς χρῆσθαι τὰ δὲ
ἀπολελημένα πειρᾶσθαι ζητεῖν». Εἰς
τὸ ἔργον τοῦτο παρέχον βιβλιογραφίαν,
γενικὴν καὶ εἰδικὴν καὶ διὰ τῶν
συνεχῶν ὑποσημειώσεων παρέχω εὐρύτερον
ἔδαφος ἐργασίας εἰς τὸν θέλοντα νὰ
ἐγκυψῃ πλειότερον ἐμοῦ εἰς τὰς πηγάς,
διευκολύνων τὰ μέγιστα αὐτόν. Ἐν πάσει
δὲ περιπτώσει δικαιούμεν νὰ αἰσθάνομαι
ἰκανοποίησιν διότι ἀποφασίσας νὰ
ἀπομακρινθῶ πάσης ἄλλης ἀσχολίας,
ἀφωσιώθην ψυχῆ τε καὶ σώματι εἰς
ἔργον, πρὸς έπιτέλεσιν του ὁποίου μὲ
ἐνεψύχωσε μόνον ὁ ἀπὸ παιδικῆς ἡλικίας
πρὸς τὴν πάτριον ἱστορίαν ἔρως καὶ
ἡ πρὸς τὴν γενέτειρα λατρείαν μου».
Μὲ
τὴν βαθύτατη συναίσθηση ὅτι ἐξετελέσαμε
στὸ ἀκαίρεο καὶ σὲ ὅλο τὸ πλάτος καὶ
τὸ βάθος τὸ χρέος μας πρὸς τὴν πατρίδα,
μὲ αὐτὴ τή συγγραφὴ τῆς ἱστορίας
της, κλείνουμε τὸν πρόλογο μὲ τὸ
ἀπόφθεγμα τοῦ Κικέρωνα: «Ἡ ἱστορία
εἶναι ο μάρτυρας τῶν ἐποχῶν, ἡ λαμπάδα
τῆς ἀλήθειας, ἡ ζωὴ τῆς μνήμης, ὁ
δάσκαλος τῆς ζωῆς, ὁ ἀγγελιοφόρος τῆς
ἀρχαιότητας».
ΑΘΑΝ.
Φ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
Νεστάνη,
17 Αὐγούστου 1992
Περιεχόμενα καὶ τῶν τριῶν τόμων
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
PROLOGUE
(IN ENGLISH)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚ.
ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ
ΝΕΣΤΑΝΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ (INTRODUCTION)
–
ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
– Η
ΑΡΧΑΙΑ ΝΕΣΤΑΝΗ
– ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (396-1460μ.Χ.)
–
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ – ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ
– ΤΑ
ΑΛΛΑ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΚΑ ΧΩΡΙΑ
– ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΤΑ
ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ
– Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ
ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ
– ΜΑΝΤΙΝΕΙΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΡΙΕΣ
ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ ΚΑΙ Η ΜΑΧΗ ΣΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
–
ΠΑΝΘΕΟ ΓΝΩΜΩΝ – ΑΝΑΦΟΡΩΝ – Η ΝΕΑ
ΝΕΣΤΑΝΗ
– Η ΝΕΣΤΑΝΗ ΣΤΑ ΝΕΩΤΕΡΑ
ΧΡΟΝΙΑ – ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΛΥΤΡΩΤΙΚΟΥΣ
ΑΓΩΝΕΣ
– ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙ
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
SUMMARY
– Η
ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ
– Ο
ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
– Η ΧΟΥΝΤΙΚΗ
ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 1967
– Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
–
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ
– Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
–
ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΑ – ΑΘΛΗΤΙΚΑ
– ΕΚΛΟΓΙΚΑ – Ο ΤΥΠΟΣ
– ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ
ΣΑΓΚΑ
– Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΛΑΔΟΥΡΗΣ. ΚΛΑΔΟΥΡΗΣ
ΚΑΙ ΚΛΑΔΟΥΡΑΙΟΙ
– ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ
ΚΛΗΜΗ (ΜΟΝΥΔΡΙΟ ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ)
Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Β΄ ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γ΄
ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ – ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – ΧΡΟΝΙΚΑ κλπ
Δ΄
ΑΡΧΕΙΑ
Ε΄ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ
κ. ΛΥΡΚΕΙΟΥ (ΕΥΑΓ. Δ. ΔΑΝΟΠΟΥΛΟΥ)
Τίτλος:
Η ΙΕΡΟΤΕΛΕΣΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ
- Χορός και πομπή του Άη-Γιώργη στη
Νεστάνη Αρκαδίας
THE
RITE OF SPRING Dance and Procession of Saint George in Nestani of
Arcadia
Επιμέλεια,
εισαγωγή, καταγραφή: Παναγιώτης
Καρώνης
Μετάφραση:
Γεωργία Στεφάτου
Καλλιτεχνικός
σχεδιασμός: Χρήστος Ρούσσης
Εκδοτικός
οίκος: ΤΟ ΔΟΝΤΙ - ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ
ISBN:
978-960-99760-6-0 Σελίδες: 150
Δίγλωσση
έκδοση με 120 φωτογραφίες, (80 του Π. Καρώνη
και 40 από προσωπικά αρχεία και συλλογές
Νεστανιωτών/τισσών).
Και
λίγα λόγια:
Όπως
προδίδει ο τίτλος του, το λεύκωμα είναι
εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στο έθιμο που
πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Νεστάνη
της Αρκαδίας, στην εορτή του Αγίου
Γεωργίου, και δίνει μια ολοκληρωμένη
εικόνα των ιστορικών, πολιτιστικών και
λαογραφικών στοιχείων του εθίμου,
παρουσιάζοντας παράλληλα την ιστορία
και τα χαρακτηριστικά της περιοχής.
Στο
λεύκωμα αναδημοσιεύονται δύο σπουδαία
επιστημονικά κείμενα που σχετίζονται
με το έθιμο:
-
Η
μελέτη της λαογράφου, εθνολόγου και
θεατρολόγου Κατερίνας Κακούρη, «Χόρος
και πομπή του Άη Γιώργη στη Νεστάνη της
Αρκαδίας»,από το πρώτο τεύχος του
περιοδικού «Εθνογραφικά» του
Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος
(Π.Λ.Ι.) (1978) η οποία πραγματοποιήθηκε
τον Απρίλιο του 1975, με επιτόπια έρευνα
και αυτοψία από την ίδια και συνεργάτες
του Π.Λ.Ι..
-
Το
κείμενο «Ο Άγιος Γιώργης της Νεστάνης»
από το βιβλίο της συγγραφέα
εθνολόγου και ιστορικού Μαρίας Μιχαήλ
– Δέδε, Γιορτές - Έθιμα και τα τραγούδια
τους (Εκδ. Φιλιππότης, 1987).
Παράλληλα
γίνεται ειδική αναφορά στα τραγούδια
που ακούγονται κατά τη διάρκεια της
πομπής και του χορού του εθίμου. Επιπλέον
μέσα από τις 120 φωτογραφίες του βιβλίου
(που καλύπτουν τα τελευταία εξήντα
χρόνια και προέρχονται από το αρχείο
του Παναγιώτη Καρώνη, αλλά και από
ιδιωτικά αρχεία και οικογενειακές
συλλογές), ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία
να ξεναγηθεί στο μοναδικό αυτό έθιμο
αλλά και να κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο
και τον τόπο διεξαγωγής του πανάρχαιου
αυτού δρώμενου.
Το
έθιμο του Άη-Γιώργη (του Αγιώρη για τους
Νεστανιώτες) έχει πανάρχαιες καταβολές
και συμβολισμούς, εφόσον η λατρεία και
ο εορτασμός του Αγίου αποτελεί, κατά
τους μελετητές, συνέχεια της λατρείας
προχριστιανικών θεοτήτων της περιοχής.
Το όλο τελετουργικό, με την πομπή και
το χορό, κλείνει μέσα του όλη τη νεοελληνική
λαϊκή λατρεία. Στο 2ο μ.Χ.
αιώνα, ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει
μεγάλη ανοιξιάτικη γιορτή κοντά στη
Νεστάνη, χωρίς δυστυχώς να προβαίνει
σε καμιά περιγραφή της. Ο στολισμός της
γκλίτσας με αγριοσέλινα και δάφνες δεν
μπορεί παρά να ανασύρει την εικόνα των
δάφνινων στεφανιών των νικητών στους
Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά και το στεφάνωμα
με αγριοσέλινο στα Νέμεα, τους αγώνες
που διεξάγονταν στη Νεμέα προς τιμήν
του Δία, αν και σελινοστολισμοί
μαρτυρούνται και σε αρχαίες διονυσιακές
γιορτές. Η παρακολούθηση τούτης της
πανάρχαιης γιορτής, που τα ίχνη της
χάνονται στα βάθη των μακρινών αιώνων,
φέρνει στο νου σκηνές και δρώμενα μιας
άλλης Ελλάδας, είναι ο απόηχος της ίδιας
της ανάγκης για ζωή, της ίδιας της ορμής
της νιότης.
Πιστεύουμε
ότι το συγκεκριμένο λεύκωμα έχει μια
ιδιαίτερη συλλεκτική αξία και πως η
κυκλοφορία του θα συμπληρώσει ένα
ξεχωριστό κομμάτι του παζλ της ιστορίας
της Νεστάνης της Αρκαδίας αλλά και της
πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Τίτλος: Ἑλλάδος περιήγησις — Ἀχαϊκὰ - Ἀρκαδικὰ
Συγγραφέας:
Παυσανίας
Ἐκδοτικὸς Οἴκος: Ἐκδοτικὴ Ἀθηνῶν
Εἰσαγωγή,
μετάφραση & σημειώσεις: Νικ. Δ.
Παπαχατζὴς
Χρονολογία
ἔκδοσης: 1979 Σελίδες:
550, ἡ ἔκδοση συνοδεύεται ἀπὸ πλούσιο
φωτογραφικὸ ὑλικό, σχέδια καὶ χάρτες.
Καὶ λίγα λόγια:
Μέσα
ἀπὸ τὸ πολυτιμο ὁδοιπορικὸ τοῦ
ἀρχαίου περιηγητῆ προβάλλει ὁ πολιτισμός,
τὰ μνημεῖα, ἡ γεωγραφία, ἡ ἱστορία,
οἱ μύθοι καὶ οἱ θρύλοι τοῦ κάθε τόπου,
ἔτσι ὅπως τὰ εἶδε καὶ τὰ περιηγήθηκε ὁ Παυσανίας τὸν 2ο μ. Χ. αἰώνα.
Ἡ
Ἀρκαδία παρέμεινε τελευταία άπ᾿ ὅλες
τὶς περιοχὲς τῆς Πελοποννήσου. Ὁ
Παυσανίας σχεδίαζε ν᾿ ἀσχολιθεῖ μ᾿
αὐτὴ ἀφοῦ πρῶτα συμπληρώσει κυκλικὰ
τὴν περιγραφὴ ὅλων τῶν παραλιακῶν
περιοχῶν (μὲ τὴ σειρά: τῆς Ἀργολιδοκορινθίας,
τῆς Λακωνίας, τῆς Μεσσηνίας, τῆς Ἤλιδας
καὶ τῆς Ἀχαΐας). Ἡ Ἀρκαδία ἦταν τὸτε
μεσογειακὴ χώρα μὴ φτάνοντας πουθενὰ
ὣς τὴ θάλασσα.
Τὴν
ὀρεινὴ αὐτὴ χώρα τὴν περιέργαψε μὲ
πολλὲς διαδρομὲς ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴ
Μαντικὴ καὶ τελειώνοντας στὴν Τεγεάτιδα.
Στὴ Μαντίνεια ἔφτασε ἀπὸ τὸ Ἄργος
ἀκολουθώντας τὸν ἡμιονικὸ δρόμο τῆς
Πρίνου, γιὰ νὰ ἀντικρύσει τὸ Ἀργὸν
πεδίον τῆς Νεστάνης τὴ Φιλίππειο πηγὴ
καὶ τὴ Νεστάνη· γιὰ νὰ προχωρήσει στὴ
Μαντίνεια καὶ νὰ μᾶς περιγράψει τὰ
μνημεῖα, τὶς πηγές, τὰ ἱερά της καὶ
τοὺς δρόμους της. Ἀπὸ κεῖ προχώρησε
στὴ Φενεατικὴ καὶ στὴ Στυμφαλία.
Ἔπειτα πρὸς βορρᾶν, στὴ Νώνακρι καὶ
στὴ Στύγα, στοὺς Λουσοὺς καὶ στὴν
Κύναιθα. Ἀπὸ τὴ Φενεὸ ἔπειτα πέρασε
στὴν Κλειτορία καὶ ἀπὸ τὸν Ὀρχομενὸ
στὶς Καφύες, ἔπειτα ἀπὸ τὶς ὁποῖες
περιέγραψε τὶς παραλαδώνιες θέσεις ὣς
τὴν Ψωφίδα. Ἀπὸ ἐκεῖ κατευθύνθηκε
πρὸς νότον (Θέλπουσα, Ἡραία, Ἀλίφειρα)
καὶ ἔπειτα πρὸς ἀνατολάς, γιὰ νὰ καταλήξει, μετὰ τὴ Γόρτυνα στὴν
Μεγαλόπολη. Ἀπὸ τὴ Μεγαλόπολη -τὴ Μεγάλη πολη- μιὰ
διαδρομὴ του, πρὸς βορρᾶν, κατάλυξε
στὸ Μεθύδριο, μιὰ στὴ Λυκόσουρα, τὴ
Φιγελεία καὶ τὶς Βάσσες καὶ μιὰ πρὸς
ἀνατολὰς στὴν Τεγέα. Μὲ τὴν περιγραφὴ
τῆς Τεγεάτιδος ὁ Παυσανίας συμπλήρωσε
τὴν περιγραφὴ τῆς Πελοποννήσου.
Τίτλος:
Άγραφες ιστορίες του τόπου μας
Συγγραφέας:
Αλέκος Παπαγιάννης
Εκδοτικός
οίκος: Φύλλα
Διαστάσεις:
24×17
ἐκ.
Σελίδες: 512
ISBN:
9789608462519
Λίγα λόγια από τον συγγραφέα:
Ανέκαθεν
μου άρεσε η ιστορία. Όχι μόνο της Ελλάδας,
αλλά και γενικότερα. Με συγκινούσε όμως
πολύ και η τοπική ιστορία και κατ᾿
επέκταση η λαογραφία και οι παραδόσεις
του λαού. Γι΄ αυτό σε όποιο μέρος κι αν
βρισκόμουνα, δεν αρκούμουν μόνο στις
εξωτερικές ομορφιές και φυσικές καλλονές
του τόπου, αλλά προσπαθούσα να εμβαθύνω,
εξετάζοντας και μελετώντας τη ζωή και
τις παραδόσεις του συγκεκριμένου χώρου,
της μικρής τοπικής κοινωνίας, για να
καταλάβω καλύτερα το χαρακτήρα, τη
νοοτροπία και την κουλτούρα του. Κάθε
κοινωνία έχει τον δικό της τρόπο σκέψης
και το δικό της τρόπο αντίδρασης στα
διάφορα γεγονότα και ερεθίσματα. Που
φυσικά δεν είναι υποχρεωτικό να ταιριάζουν
ή να συμφωνούν με τη δική μας σκέψη, ούτε
με τη δική μας αντίδραση. Είναι κάτι που
διακρίνει τον κάθε λαό και τον ξεχωρίζει
από τους άλλους. Κι όλα αυτά είναι
συνάρτηση των καταβολών που κουβαλάει…
Γι΄ αυτό, όταν κάτι μου έκανε εντύπωση
ή με παραξένευε, προσπαθούσα να το
συλλέξω και να το καταγράψω αν ήτανε
και όποτε ήτανε μπορετό. Και για το σκοπό
αυτό, κράταγα κάποιες σημειώσεις που
και που. Η μελέτη της τοπικής ιστορίας
και των παραδόσεων ενός λαού, πιστεύω,
μας βοηθάει να εμβαθύνουμε καλύτερα
στην ψυχοσύνθεσή του, αλλά και στην
πληρέστερη κατανόηση της γενικότερης
ιστορίας. Γιατί αυτή (η τοπική), είναι
το βάθρο πάνω στο οποίο θα πατήσει και
θα στηριχτεί η γενική ιστορία. Και αυτό
θα μας βοηθήσει να την αγαπήσουμε
περισσότερο […].
Από το Προλογικό Σημείωμα του συγγραφέα Αλέκου
Παπαγιάννη
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- Βακούλα
η αρχοντοπούλα
- Οδοιπορικό
στη Μάνη
- Διηγήματα
- Λαογραφία
- Θρύλοι
και παραδόσεις
- Λογοτεχνικά
ΑΛΕΚΟΣ
ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ: σύντομο βιογραφικό
Ο
Αλέκος Κων. Παπαγιάννης γεννήθηκε στη
Νεστάνη Αρκαδίας (Τσιπιανά) το 1933.
Τελείωσε το δημοτικό στη Νεστάνη και
στη συνέχεια το Α΄ Γυμνάσιο Τρίπολης.
Σπούδασε στη Παιδαγωγική Ακαδημία
Τρίπολης. Μετεκπαιδεύτηκε στη Σχολή
Επιμορφώσεως Λειτουργών Δημοτικής
Εκπαίδευσης, απ’ όπου αποφοίτησε με
άριστα. Με την ποίηση άρχισε να ασχολείται
από το γυμνάσιο. Παράλληλα έγραφε μικτά
άρθρα στη εβδομαδιαία εφημερίδα Αρκαδικά
Νέα της Τρίπολης. Έχει συνεργαστεί στο
παρελθόν ή συνεργάζεται με πολλές
εφημερίδες και περιοδικά. Ασχολείται
με τη λαογραφία και την ιστορία του
τόπου του και της ευρύτερης περιοχής
της Πελοποννήσου και έχει δημοσιεύσει
σχετικά άρθρα σε διάφορα έντυπα (όπως
στα Αρκαδικά του ιστοριοδίφη Θάνου
Βαγενά), καθώς και στην εφημερίδα
`Νεστάνη` που εκδίδει από το 1985. Επίσης,
ασχολείται με τη λογοτεχνία με την
ευρύτερη έννοια. Έχει γράψει πολλά
παιδαγωγικά άρθρα, δημοσιευμένα τα
περισσότερα σε παιδαγωγικά περιοδικά
(όπως Το σχολείο και το σπίτι κ.ά.) ή σε
εφημερίδες. Επίσης έχει γράψει δυο
θεατρικά έργα, ένα πατριωτικό και ένα
αισθηματικό, καθώς και ένα οδοιπορικό
για τη Μάνη. Στο παρελθόν έχει εκδώσει
δύο ακόμα εφημερίδες, μια τοπική και
μια μαθητική.
Τίτλος:
Αυθεντικές
ιστορίες της πατρίδας μου
Συγγραφέας:
Αλέκος Παπαγιάννης
Εκδοτικός
οίκος:
Ιδιωτική Έκδοση
Χρονολογία έκδοσης: 2016, Σελίδες:
200
Λίγα
λόγια από τον συγγραφέα:
Το
βιβλίο τούτο Αυθεντικές ιστορίες της
πατρίδας μου θα μπορούσε να θεωρηθεί
ως συνέχεια και συμπλήρωμα του πρώτου
μεγάλου βιβλίου μου, Άγραφες ιστορίες
του τόπου μας, που έτυχε άριστης
κριτικής, Και βέβαια το καθένα έχει τη
δική του αυτοτέλεια παρότι ασχολούνται
και τα δυο με παρεμφερή θέματα αλλά
τελείως ανεξάρτητα το ένα από το άλλο.
Απόσπασμα
από την Εισαγωγή – Πρόλογο του βιβλίου
Τίτλος: ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ
Εκδοτικὸς
οίκος:
ΤΟ ΔΟΝΤΙ
Καταγραφή,
σχολιασμός, ζωγραφικά σχόλια:
Παναγιώτης Καρώνης
Καλλιτεχνικός
σχεδιασμός: Χρήστος Ρούσσης
ISBN:
978-960-9772-07-5 Σελίδες:
256
Και
λίγα λόγια:
Η
Νεστάνη Αρκαδίας, η κώμη με την αδιάλειπτη
ιστορία, έχει να επιδείξει έναν σπάνιο
μουσικό πλούτο. Όλες οι εκφάνσεις του
ανθρώπινου βίου, η γέννηση, ο έρωτας, η
εργασία, ο γάμος, τραγουδήθηκαν με
περισσή χαρά από τους Νεστανιώτες και
τις Νεστανιώτισσες. Αλλά και ο θάνατος
αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη
Νεστανιώτικη Μούσα αφού τα μοιρολόγια
δεν έπαψαν ποτέ να συνοδεύουν το αγαπημένο
πρόσωπο που φεύγει.
Με
τον τίτλο Τραγούδια της Νεστάνης,
αναφερόμαστε σε όλα εκείνα τα τραγούδια
που οι Νεστανιώτες και οι Νεστανιώτισσες,
αυτά τα ζωντανά μνημεία του λαϊκού μας
πολιτισμού, τραγουδούσαν. Πολλά τραγούδια
τα δημιούργησαν οι ίδιοι και έχουν κάθε
λόγο να είναι υπερήφανοι γι’ αυτά, να
τα τραγουδούν και να τα χορεύουν. Αλλά
το «φιλοτράγουδο» των κατοίκων τούς
ώθησε στο να οικειοποιηθούν κάθε νέο ή
ξένο τραγούδι που άκουγαν. Μια σειρά
από γιορτές και έθιμα, που με το πέρασμα
του χρόνου ατόνησαν και χάθηκαν, έδιναν
την αφορμή να ακουστεί το τραγούδι τους,
αυτό το τόσο σημαντικό μνημείο Λόγου
του λαού μας.
Από
το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Τίτλος:
Ἱστορίας τῆς Μαντινείας
Συγγραφέας:
Ρηγόπουλος
Ἐκδοτικὸς
οἴκος: Ἔκδοσις «Τῶν Παγκ. Στρατ.
Νέων»
Χρονολογία
ἔκδοσης:
1938 Σελίδες:
239, ἡ ἔκδοση συνοδεύεται ἀπὸ σχεδιάγραμμα
τῆς ἀρχαίας Μαντίνειας, βάσει τῶν
ἀνασκαφῶν τοῦ Fougères
καὶ χάρτη τῆς Τριπόλεως.
Πρόλογος
τοῦ συγγραφέα
Μὲ
τὴν ἰδὲαν ὅτι πληροῦμεν ἐν μέρει τὸ
κενόν, ὅπερ ὑπάρχει εἰς τὴν Ἱστορίαν
τοῦ τόπου μας, προέβημεν εἰς τὴν ἔκδοσιν
τῆς ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ. Ἡ προσπαθειά
μας δὲν ἦτο ἀππηλαγένη δυσχερειῶν.
Κυρίως προσέκρουσεν εἰς τὴν ἔλλειψιν
πηγῶν. Τοῦτο προεῖπεν εἰς σχετιικὴν
πρὸς έμᾶς έπιστολήν του ὁ σεβαστὸς
Καθηγητής μας κ. Δ. Γουδῆς. «Ἐν πρώτοις,
γράφει, θέλω νὰ σὲ συγχαρῶ διὰ τὸ
εὐγενὲς ἐγχείρημά σου, ἀλλ᾿ ὀφείλω
συγχρόνως καὶ νὰ σοῦ τονίσω τὰς μεγάλας
δυσκολίας, τὰς ὁποίας θὰ συναντήσῃς
εἰς τὰς προσπαθείας σου· διότι άτυχῶς
ἡ Ἀρκαδία ἐν γένει εἶναι παρθενον
ἔδαφος, ἐν τοῖς πλείστοις ἀδιερεύνητον,
καὶ διὰ τοῦτο αἱ πηγαὶ εἶναι
πενιχρόταται. Πάντως διερεύνησον τὸ
ἔδαφος καί, ἂν κατορθώσῃς νὰ νὰ εὕρῃς
ἐπαρκεῖς πηγάς, νὰ χωρήσης ἐπὶ τὸ
ἔργον, διότι ἡ πατρίς μας πρέπει νὰ
ἐρευνηθῇ».
Οὐδενὸς
έπίσης τὴν ἀντίληψιν διαφεύγει ὅτι
οὐχὶ μικρὰ ὑπῆρξεν ἡ δυσχέρεια, τὴν
ὁποίαν συνηντήσαμεν ἐν τῇ προσπαθείᾳ,
ὅπως συμπεριλάβωμεν ἐν γενικωτάταις
γραμμαῖς τὰ συναφῆ πρὸ τὴν ἐν ἐκάστῳ
κεφαλαίῳ ἱστορυμένην περίοδον γεγονότα.
Ἄνευ τοῦ διαγράμματος τούτου θ᾿
ἀπέβαιανε λίαν δύσκολος, ἂν μὴ ἀδύνατος,
ἡ μελέτη τῆς Ἱστορίας τῆς Μαντινείας.
Δεδομένου
δὲ ὅτι γενικῶς ἡ Ἱστορία τῆς Ἀρχαίας
Ἑλλάδος, συνεπῶς καὶ τῶν πολιτειῶν
αὐτῆς, δὲν εἶναι ἡ πολεμικὴ ἱστορὶα,
το άπαραίτητον ν᾿ ἀσχοληθῶμεν καὶ
περὶ τῆς στρατιωτικῆς τοῦ Ἔθνους
ὀργανώσεως καὶ τῆς σχησιμοποιηθείσης
τακτικῆς κατὰ τὰς σημαντικοτὲρας
μάχας τῆς άρχαιότητας.
Τὴν
ὅλην ὕλην κατενείμαμεν εἰς τρεῖς
περιόσους:
Α᾿)
Τὴν ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων μέχρι
τοῦ ἔτους 396 μ. Χ.
Β᾿)
Τὴν άπὸ του῀ἔτους 396 —
1460 περίοδον καὶ
Γ᾿)
Εἰς τὴν περίοδον άπὸ τοῦ 1460 μέχρι τοῦ
ἔτους 1828, τοῦ ἔτους δηλονότι καθ᾿ ὅ
ἐξεδιόχθη ὸ Ἰμπραὴμ ἐκ Πελοποννήσου.
Ἐκ δὲ τῆς έπαναστὰδεως τοῦ 1821
περιελάβωμεν είδικώτερον τὰ γεγονότα:
ἤτοι Κάψια, Συμιάδες, Κακοῦρι, Πικέρνι,
Σάγκα, Νεστάνην, καὶ Λουκά.
Χάρτας,
σχεδιαγράμματα καὶ εἰκόνας παραθέσαμεν
καὶ ἐν γένει πᾶσαν φροντίδα κατεβάλομεν,
ἵνα τὸ ἔργον ὀλιγοτέρας παρουσιάσῃ
ἐλλείψεις καὶ ὀλιγοτέρα τὰ κενά. Εμεθα
ὅμως βέβεοι ὅτι ὑπάρχοντα κενὰ, ἰδίᾳ
ἐν τῇ σκοτεινῇ εἰσέτι μεσαιωνικῇ
περίοδῳ, ἄλλοι μεθ᾿ ἡμᾶς θέλουσι
συμπληρώσει.
Ν.
ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ
Ἀμαρούσιον,
Ἰανουάριος 1938
Τίτλος: ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Ὑπότιτλος: Ἡ συμβολή
τους στὸν ἀπελευθερωτικὸν ἀγώνα τοῦ
1821 καὶ ὁ Ἰωσὴφ Ἀνδρούσας
Συγγραφέας: Ἀθανάσιος Φ. Παπαγιάννης
Ἐξώφυλλο: Μιχάλης Νικολινάκος
Ἐκδοτικὸς
οἴκος: Ἐκδόσεις Ἱστορία καὶ
Λαογραφία τοῦ Μοριᾶ
Χρονολογία:
1977 Σελίδες: 732
Και
λίγα λόγια:
Παλαιὴ
ἀρκαδικὴ λατρευτικὴ παράδοση ἔχει
τὴν προέλευσή της ἀπὸ τὸν Πάνα καὶ
τὴν Ἄρτεμη. Ὁ Πὰν ἦταν ὁ ζωοδότης τῆς
ἀρκαδικῆς φύσης καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ
πάνθεου. Τὸ θεῖον πρότυπο τῶν ποιμενικῶν
ποιητῶν καὶ τῆς ἀρκαδικῆς λογοτεχνίας.
Ἡ Ἀρτεμης ἦταν ἡ μεγάλη θεότητα τοῦ
ἀρχαίου ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πάνθεου
μὲ πολλοὺς χαρακτηρισμοὺς ὅπως
Κυνηγέτης, Ὑμνία, Κορυφαία καὶ Ἀκρία,
Λουσία Θερμία, Λιμναία, Ποταμία κ.λ.π.
Στὶς κορυφὲς τῶν ἀρκαδικῶν βουνῶν
βρίσκονταν οἱ ναοί της.
Ἡ
Ἀρκαδία εναι κατάσπαρτη ἀπὸ κλασσικά,
παλιοχριστιανικὰ καὶ βυζαντινὰ μνημεῖα
τῆς λατρείας καὶ τῆς τέχνης. Ἰδιαίτερα
ὅμως, τὸ μαντινειακὸ ὀροπέδιο ποὺ τὸ
περιτριγυρίζουν τὸ Ἀρτεμίσιο, τὸ
Μαίναλο, τὸ Παρθένιο, τὸ Φάλανθο, καὶ
ἄλλα βουνὰ μὲ τὶς παραφυάδες τους.
Ἐδῶ ὑπάρχουν τοπία μὲ ἔκφραση
πολύχρομης φυσιογνωμίας, καὶ ἀξιόλογα
λατρευτικὰ μνημεῖα στά βουνὰ ποὺ τὸ
περιτριγυρίζουν.
Τὰ
παλαιοχριστιανικὰ καὶ βυζαντινὰ
ἀρχιτεκτονικὰ μνημεῖα τῆς Ἀρκαδίας
καὶ εἰδικότερα τῆς μαντινειακῆς
περιοχῆς (κάστρα, ἀνάκτορα, μοναστήρια
κ.λ.π.) ἀποτελοῦν σεβάσμια καὶ ἱστορικὰ
ἐθνικὰ κειμήλια. Τὰ Μαντινειακὰ
Μοναστήρια Βαρσῶν (1030 μ.Χ.) Γοργοεπικόου
Κηπιανῶν (ἢ Τσηπιανῶν -Νεστάνης) ((1080
μ.Χ.). Ἐπάνω Χρέπας (1136 μ.Χ.) Κανδήλας
(βρισκόταν σὲ ἀκμὴ μέχρη τὰ Ὀρλοφικὰ
τὸ 1770), Καλτεζῶν καὶ τὸ μονύδριο
Κλήμεντος (λήμη, ἀπέναντι στὸ Πικέρνι),
ἔχουν ἱστορικὴ παράδοση. Ἰδιαίτερα
τὰ τρία πρῶτα διατήρησαν τὴν
παλαιοχριστιανικὴ καὶ βυζαντινή τους
παράδοση στὴν ἀρχιτεκτονική, στὴ
ζωγραφικὴ καὶ σὲ κάθε ἐκδήλωση τοῦ
ἱστορικοῦ παρελθόντος. Αὐτὸ μαρτυροῦν
τὰ παλαιοχριστιανικὰ λείψανα καὶ τὰ
ἀξιόλογα γλυπτὰ μέλη ποὺ διασώθηκαν. [...]
Ἀπόσπασμα ἀπὸ
τὴν Εἰσαγωγὴ τοῦ βιβλίου
ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Εἰσαγωγή
Μοναστήρι
Κηπανῶν – Νεστάνης
Ὁ
Ἡγούμενος τοῦ 1821 Γρηγόρης Παπαγεωργίου
καὶ ἡ συμβολή τοῦ μοναστηριοῦ Κηπιανῶν
(Νεστάνης) στὸν Ἀγώνα
Γραπτὰ
μνημεῖα καὶ χρονογραφικὰ σημειώματα
(ἁπλοϊκὲς ἀναμνήσεις)
Παραμόρφωση
ἀλλοίωση
Ἠωσὴφ
Ἀνδρούσας (Ἰωάννης Νικ. Καρώνης)
Μοναστήρι
τοῦ Ἑλληνικοῦ Μπούμπας (Ἀλογομάντρα
ἢ Ζόγκα)
Μοναστήρι
Καλτεζῶν (1795-1977)
Μοναστήρια
τῆς Ἀρκαδίας
Τίτλος:
ΝΑ ῾ΝΑΙ Η ΝΥΦΗ ΤΡΥΓΟΝΑΚΙ ΚΙ Ο ΓΑΜΠΡΟΣ
ΠΕΡΙΣΤΕΡΑΚΙ
Ὑπότιτλος:
Ὁ γάμος στὴ Νεστάνη Ἀρκαδίας μιὰ φορὰ
κι ἕναν καιρὸ
Συγγραφή:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΩΝΗΣ
Εἰσαγωγή:
Κατερίνα Λύγκουρα, κοινωνικὴ ἀνθρωπολόγος,
λαογράφος-ἐθνολόγος
Μουσικὲς
καταγραφές: ἀπὸ τοὺς μουσικολόγους,
Λαμπρογιάννη Πεφάνη καὶ Στέφανο
Φευγαλᾶ
Ἐκδοτικὸς
οἴκος: ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα 2018,
(Φιλοποίμενος 36-42)
Καλλιτεχνικὸς
σχεδιασμός: Χρῆστος Ρούσσης
Σελίδες:
254
Και λίγα λόγια:
Μὲ τὸ
παρὸν βιβλίο ἀναφέρομαι στὸ γάμο ὅπως
αὐτὸς γινόταν κάποτε στὴ Νεστάνη
Ἀρκαδίας· τότε ποὺ ὅλοι γίνονταν
κοινωνοὶ μιᾶς γιορτῆς, ἑνὸς μυστηρίου.
Βασικὸς
στόχος μου ἐδῶ ἦταν νὰ μεταφέρω στὸ
σημερινὸ ἀναγνώστη τὶς εἰκόνες τοῦ
γάμου στὴ Νεστάνη. Εἰκόνες τῶν
Νεστανιωτῶν/τισσῶν ζωντανές, βγαλμένες
μέσα ἀπὸ τὰ ἔθιμά τους, τὶς συνήθειες
τοῦ τόπου τους, ἀλλὰ καὶ μέσα ἀπὸ τὶς
δοξασίες τους, τὶς προλήψεις τους καὶ
τὰ πιστεύω τους. Ἔτσι παραθέτω
λεπτομερειακὰ τὴν περίοδο τῶν ἡμερῶν
ὅπου ἡ διαδικασία διαρκεῖ· ὅλα ὅσα
ἔχω δηλαδὴ τριάντα καὶ πλέον χρόνια
τώρα συγκεντρώσει γιὰ τὰ ἔθιμα, τὶς
παραδόσεις, τὶς τελετές, τὶς προλήψεις,
τὰ στάδια, καὶ γενικὰ τὰ δρώμενα ποὺ
προηγοῦνταν καὶ ἀκολουθοῦσαν τὸ γάμο
στὴν Ἀρκαδικὴ κώμη· δρώμενα ποὺ στὴν
πλειοψηφία τους ἀποτελοῦν τὶς φάσεις
μιᾶς παράστασης ἀνοιχτῆς στὸ κοινό.
Στὸ
βιβλίο συγκέντρωσα, πέρα ἀπὸ τὴν
καταγραφὴ καὶ ἀφήγηση τοῦ γάμου στὴ
Νεστάνη, τὰ τραγούδια τοῦ γάμου·
τραγούδια ποὺ παρουσιάζονται καὶ μὲ
μουσικὴ καταγραφὴ χάρη στὴν ἀνιδιοτελὴ
ἐργασία τῶν μουσικολόγων Λαμπρογιάννη
Πεφάνη καὶ Στέφανου Φευγαλᾶ. Τὸ
εἰσαγωγικὸ κείμενο εἶχα τὴν τύχη νὰ
ἀναλάβει ἡ κοινωνικὴ ἀνθρωπολόγος,
λαογράφος καὶ ἐθνολόγος Αἰκατερίνη
Λύγκουρα.
Τὸ
βιβλίο συνοδεύεται ἀπὸ δίσκο ψηφιακῆς
ἐγγραφῆς (CD) μὲ τὰ τραγούδια τοῦ γάμου
στὴν Ἀρκαδικὴ κώμη.
Παναγιώτης
Καρώνης (ἀπὸ τὸ ὁπισθόφυλλο τοῦ
βιβλίου)
Τίτλος: Folk Songs of Mantineia, Greece
Eἰσαγωγή, μουσικὴ καταγραφή: Sotirios (Sam) Thianis (Σωτήριος Τσιάνης)
Εκδοτικός
οίκος: Universiti of California Press - Berkeley and Los Angeles 1965
Σελίδες: 172
Περιλαμβάνει μουσικὴ καταγραφὴ τῶν τραγουδιῶν τῆς Μαντινείας καὶ εἰσαγωγὴ ἀπὸ τὸν Ἀρκάδα μουσικολόγο Σωτήριο Τσιάνη. Ὡς ἀναφορὰ τὰ τραγούδια, ἡ ἔκδοση εἶναι δίγλωσση.
Και
λίγα λόγια: Ἡ καταγραφὴ τῶν τραγουδιῶν τῆς Μαντινείας ἀπὸ τὸν Σωτήριο Τσιάνη ἔγινε τὸ 1959. Συγκεκριμένα, ἡ ἔκδοση περιλαμβάνει καταγραφὲς ἀπὸ τὰ Ἀρκαδικὰ χωριά: Νεστάνη, Σάγκα, Κανδύλα, Βυτίνα, Χρυσοβίτσι καὶ Βαλτέτσι. Στὸν παρόντα τόμο μὲ τὰ τραγούδια τῆς Μαντινείας, ὁ Τσιάνης μᾶς παραδίδει 14 τραγούδια καταγεγραμμένα στὴ Νεστάνη καὶ τραγουδισμένα ἀπὸ Νεστανιῶτες καὶ Νεστανιώτισσες ποὺ ἀναφέρονται μὲ τὰ ὀνόματά τους.
Τίτλος:
Ἀπὸ τὴ Νεστάνη Ἀρκαδίας ..στὸ ΣΙΚΑΓΟ
– Τὸ ταξίδι τῆς ζωῆς μου
Συγγραφέας:
Βασιλικὴ Παλυβοῦ
Ἐπιμέλεια:
Καίτη Θεοδωρίδου
Ἐκδοτικὸς
οἴκος: ΣΙΓΜΑΑΛΦΑΜΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Α.Ε.
Και
λίγα λόγια:
«
[...] Πῆγε στὴν Ἀμερικὴ γιὰ μιὰ καλύτερη
τύχη. Ἕνα μῆνα δὲν ξεμύτισε ἀπὸ τὸ
σπίτι, φοβόταν νὰ κυκλοφορήσει καὶ
κοιμοῦταν στὸ πάτωμα, τὸ ἀντρόγυνο
καὶ τὰ τέσσερα παιδιά τους.
Σύντομα
ἔπιασε δουλειά. Δούλεψε σκληρά. Τέσσερα
χρόνια στὴ φάμπρικα ἐκείνη, καὶ ὁ
ἄντρας της σὲ φοῦρνο τὶς νύχτες γιὰ
νά κρατᾶ τὴ μέρα τὰ παιδιά. Μετὰ στὸ
μαγαζί ποὺ πῆραν δούλευαν ὅλοι μαζί.
Μεταποιήσεις ρούχων, στιλβωτήριο
παπουτσιῶν καὶ καπελάδικο. Ἐπιπλέων,
πουλοῦσε μὲ τὰ παιδιά της hot dogs στὸ
δρόμο μὲ τὸ καροτσάκι. Ὅλα αὐτὰ γιὰ
νὰ ἀναθρέψει τὰ τέσσερα παιδιά της,
νὰ τὰ σπουδάσει σὲ ἰδιωτικὰ σχολεῖα,
νὰ τὰ κάνει καλύτερους άνθρώπους.
Γιὰ
νὰ μπορέσουν νά ζήσουν μιὰ ζωὴ εύκολότερη
άπ᾿ αὐτὴν ποὺ ἔζησαν ἐκείνη καὶ ὸ
ἄντρας της στὰ παιδικά τους χρόνια.
Γιατὶ ἦταν δυὸ ἔξυπνοι ἄνθωποι, ποὺ
ἔμειναν ἀγράμματοι καὶ παιδεύτηκαν.
Ἀπὸ
τὸν πρόλογο τῆς ἐπιμελήτριας τοῦ
βιβλίου, Καίτης Θεοδωρίδου
Τίτλος:
Παναγιὰ ἡ Γοργοεπίκοος Νεστάνης (Τσιπιανῶν) Ἀρκαδίας
Συγγραφέας:
Νικόλαος Σωτ. Μπέγιαννος
Ἐκδοτικὸς
οἴκος:
Ἰδιωτική Ἔκδοση
Χρονολογία
ἔκδοσης:
Τρίπολη 2004 Σελίδες:
100
Τὸ ἐγχειρίδιο ἀναφέρεται στὴν Ἱστορία τῆς μονῆς Γοργοεπηκόου Νεστάνης.
