ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Εσείς πουλιά του Μάη και της Άνοιξης»

ΕΣΕΙΣ ΠΟΥΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Εσείς πουλιά του Μάη και της Άνοιξης

εσείς πάντα περνάτε από τον τόπο μου

λίγο για χαμηλώστε τα φτερούλια σας

γράμμα έχω να σας δώσω μια πικρή γραφή

να πάτε στην καλή μου στην αγάπη μου

Σ' αυτό τον τόπο που 'μαι επαντρεύτηκα

και πήρα μια γυναίκα χήρα-μάγισσα

μαγεύει τα καράβια και τις έμορφες.

Εμάγεψε και 'μένα και δεν έρχομαι

σόντας¹ κινάω να 'ρθω χιόνια και νερά

σόντας γυρίζω πίσω, ήλιος ξαστεριά.

Σχολιασμός:

Τραγούδι της ξενιτιάς που έχει καταγραφεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τη Νεστάνη η οποία γνώρισε το άγριο πρόσωπο της μετανάστευσης. Η παράκληση του ξενιτεμένου στα πουλιά που σε άλλες καταγραφές χαρακτηρίζονται άσπρα/μαύρα, να πάνε στην καλή του το μήνυμα ότι δεν θα γυρίσει, είναι χαρακτηριστικό. Η όλη ιστορία, μας φέρνει στο νου τον Οδυσσέα και την Καλυψώ ή την Κίρκη, που τον κρατάει δέσμιο με τα μάγια της εμποδίζοντάς τον να γυρίσει στην εστία του. Σε άλλες καταγραφές, το μήνυμα απευθύνεται στη μητέρα του, όπως και η δύναμη της γυναίκας-μάγισσας περιγράφεται με περισσότερες λεπτομέρειες:

οπού μαγεύει τ' άστρι και τον ουρανό, / μαγεύει τα πουλάκια και δεν κελαηδούν, / μαγεύει τα ποτάμια και δεν τρέχουνε, / τη θάλασσα μαγεύει και δεν κυματεί, / μαγεύει τα καράβια και δεν αρμενούν, / εμάγεψε κ' εμενα και δεν έρχομαι. / Σελλώνω τ' άλογό μου, ξεσελλώνεται, / ζώνομαι το σπαθί μου και ξεζώνεται, / πιάνω γραφή να γράψω και ξεγράφεται.

Ο Νικόλαος Πολίτης, σχολιάζοντας παραλλαγή του τραγουδιού στο βιβλίο του «Ἐκλογαὶ ἀπὸ τὰ τραγούδια τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ», (Αθήνα, 1914), αναφέρει: «Τὸ τραγοῦδι τῆς μάγισσας εἶναι ἀλληγορικόν. Μόνο ἀνεξήγητος δύναμις, ἐξ ὑπερφυσικῆς ἐνεργείας προερχομένη, εἶναι ἱκανὴ νὰ κρατήσει τὸν ξενιτευμένον ἐπὶ πολὺ χρόνον μακρὰν τοῦ τόπου του καὶ νὰ διαρρήξη τοὺς ἰσχυροὺς δεσμοὺς τῆς στοργῆς πρὸς τὴν οἰκογένειάν του. Καὶ παρίσταται οὗτος ματαίως ἀγωνιζόμενος νὰ ὑπερνικήσει τὰ παρεμβαλλόμενα εἰς τὴν ἐκπλήρωσιν τοῦ πόθου τῆς ἐπανόδου ἐμπόδια καὶ ὑφιστάμενος μετὰ δυσφορίας τὴν ἐπήρειαν τῆς δυνάμεως ἐκείνης. Αἱ γοητεῖαι, τὰς ὁποίας εὑρίσκει εἰς τὴν ξενιτειὰν, τὸν δεσμεύουν εἰς αὐτὴν, ἀλλ' ὅμως εἶναι ἀνίσχυροι να ἐμβάλλουν εἰς αὐτὸν τὴν λήθην προσφιλῶν ὑπάρξεων καὶ ἡ διάνοιά του εἶναι πάντοτε πρὸς ταύτας ἐσταμμένη».

Σημειώσεις

1. Όταν.

Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

ΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ», ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα, 2013.

Video: Τραγουδούν σε πραγματικές συνθήκες ζωής οι Νεστανιώτες Σωκράτης Καρώνης, Γεώργιος Καρώνης και η Νεστανιώτισσα Κωνσταντίνα Καρώνη.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης και εκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, με την επιφύλαξη κάθε δικαιώματος.